Willem Vreeswijk
Hoofdredacteur VVP/New Financial ForumNew Financial Forum
Concrete bouwstenen voor een nieuwe economie (deel 4)
Tien jaar na de crisis lijken de IJslanders de wind weer in de rug te hebben. Maar hoe duurzaam is dit economisch wereldwonder eigenlijk, in hoeverre is het vertrouwen hersteld en welke innovaties dragen bij aan een nieuwe economie. De stichting New Financial Forum ging in samenwerking met Ivo Valkenburg op onderzoek uit en bezocht tijdens een Learning Journey eind mei de echte movers & shakers in IJsland.
Een overzicht van alle ontmoetingen en geleerde lessen publiceren we in de zomereditie van het New Financial Magazine. Op de site doen we wekelijks verslag van één van de bijzondere ontmoetingen. Dit keer Robert Bjarnason, oprichter van de Citizens Foundation, een van de grondleggers van de digitale democratie.
Na de ineenstorting van het financieel-economische systeem voerde het wantrouwen tussen burger en politiek de boventoon. Twee softwareprogrammeurs wilden via digitalisering van de democratie helpen om de kloof tussen burger en politiek te verkleinen en het vertrouwen te helpen herstellen. Een van hen was Robert Bjarnason, oprichter van de Citizens Foundation. “We introduceerden Your Priorities, een volledig open source digitaal platform. Het platform maakt het voor iedereen eenvoudig om nieuwe wet- en regelgeving voor te stellen en overheidsbeleid mede vorm te geven. Ideeën kunnen worden verzameld, gedeeld en iedereen kan zijn of haar prioriteiten aangeven vanuit het totale aanbod van voorstellen. Ook worden mensen actief betrokken bij de financiële gevolgen van bepaalde keuzes. Het platform wordt inmiddels in meer dan twintig landen actief gebruikt door meer dan 700 lokale en nationale overheden, regio’s, organisaties en gemeenschappen, waarbij mensen vaak ook het financiële budget van het beleid kunnen meebepalen.”
Ook Bjarnason ziet een aantal voordelen van de crisis. “Het heeft de burger doen ontwaken. Mensen geloven nu dat ze zelf het verschil kunnen maken en willen meer invloed op de besluitvorming. Alleen maar eens in de vier jaar stemmen volstaat niet langer. We zijn een volk, afkomstig van individualistische boeren. Inmiddels is het besef goed doorgedrongen dat we het alleen niet kunnen rooien en dat we het samen moeten doen. De digitale democratie is populair geworden.
Citizens Foundation laat zien dat de stem van de huiskamer eenvoudig en doorslaggevend gewicht in de schaal kan leggen. Voorbeelden uit IJsland, Australië, Schotland, USA, Engeland, Roemenië, Slovenië, Hongarije, Kroatië en Amsterdam-West tonen aan dat mensen zich meer verbonden gaan voelen met het politieke beleid van nationale en/of lokale overheden. Via de mogelijkheid om nieuwe ideeën en initiatieven in te brengen, gezamenlijk met de overheid beleid te ontwikkelen (policy crowdsourcing) en (financiële) prioriteiten te kiezen, telt de publieke opinie echt mee, ook als er geen verkiezingen zijn. Mensen geven daarbij niet alleen aan voor of tegen te zijn, maar delen ook plussen en minnen. Slimme, intelligente software zorgt ervoor dat de motivatie van alle mensen wordt meegewogen.
In Reykjavik werd bijvoorbeeld door de toenmalige burgemeester Jon Gnar besloten elke maand de top 10 van ingebrachte ideeën ook daadwerkelijk te realiseren binnen een vooraf vastgesteld financieel budget. Een week voor de verkiezingen van 2010 werd het digitale platform ‘Beter Reykjavik’ geopend. Veertig procent van de kiezers participeerde met meer dan 1.000 ideeën. Inmiddels zijn er honderden ideeën goedgekeurd door de gemeenteraad.
Er zijn legio mogelijkheden om met de open source technieken van de Citizens Foudation te bouwen aan een nieuwe democratie. Ook zouden verzekeraars en banken kunnen werken met deze techniek. Bjarnason staat er in ieder geval voor open. “Commerciële bedrijven betalen overigens wel een fee, die ten goede komt aan de Foundation en waarmee wij dan weer onze andere projecten mogelijk kunnen maken.”
Bjarnason komt graag in Nederland. “In IJsland zijn we goed in digitale innovaties. Jullie zijn goed in het bouwen van communities, zoals broodfondsen en andere sociale netwerken. Wat mij betreft een ideale combinatie.”
Willem Vreeswijk - Alleen als wij honderd procent verantwoordelijkheid nemen voor alles wat er in ons leven gebeurt, kunnen we een bijdrage leveren aan een nieuwe financiële wereld.
