Petrosjan Damen
Zelfstandig professional en bestuurslid bij Co-operationsSintering, de kracht van verbinden!
Goed zeemanschap als gezond verstand regel
In deze dagen van SAIL 2015 wil ik een pleidooi houden voor een nautisch concept waar ook de financiële sector veel baat bij kan hebben. En dat betreft het uitgangspunt van goed zeemanschap. Dit begrip, dat is vastgelegd in het Binnenvaart Politie Regelement, stelt in essentie dat een schipper dient af te wijken van de regels indien de omstandigheden dat vereisen. Zoals het er letterlijk staat: “De schipper moet in het belang van de veiligheid of de goede orde van de scheepvaart, voor zover dit door de bijzondere omstandigheden waarin het schip zich bevindt is geboden, volgens goede zeemanschap afwijken van de bepalingen van dit reglement.”. Deze regel helpt, bijvoorbeeld op drukke dagen zoals bij SAIL, te voorkomen dat schepen met elkaar in botsing komen omdat schippers zich te rigide aan de regels houden.
In eerste instantie lijkt dit nogal een paradoxaal principe. Een regel die stelt dat je moet afwijken van de regels. Indien de situatie dat vereist. Een niet onbelangrijke toevoeging. Bij nadere beschouwing is het echter een hele mooie manier om de beslissingsbevoegdheid te leggen waar die hoort. Bij de professional die bovenop de betreffende situatie zit en deze als beste kan beoordelen. Het is een regel die bij uitstek ruimte biedt aan, en een beroep doet op, het gezond verstand van de betreffende persoon. Goh, is dat niet precies wat we goed kunnen gebruiken in de financiële sector? Dit, deze behoefte aan regels met ruimte, werd ook nog eens geïllustreerd door de aangrijpende bijdrage die NFF-ambassadeur Rozewald Wanrooij recent op dit forum plaatste. Zie hier.
Regels zijn, indien juist geformuleerd en juist toegepast, erg nuttig. Regels vormen een belangrijk fundament van onze maatschappij en zeker ook van de financiële sector. Regels dienen echter altijd een middel te blijven en geen doel op zich te worden. Het principe van goed zeemanschap zou op diverse manieren helpen om de regels die gelden binnen de financiële sector weer vanuit een effectief perspectief te zien. Als een middel om gewenst gedrag te realiseren. Gedrag dat leidt tot toegevoegde waarde voor individuele klanten en voor de maatschappij als geheel. Positief geformuleerd zou dit concept de welwillende professional meer ruimte bieden om de klant en niet de regel centraal te stellen. Bezien vanuit een iets kritischer mensbeeld zou zo’n uitgangspunt de minder welwillende professional geen excuus meer verschaffen om zich achter regels te verschuilen. Iedereen krijgt namelijk de verantwoordelijk om zelf een inschatting te maken of de betreffende situatie het vereist om van de regels af te wijken.
De ‘call for action’ waar ik deze bijdrage mee wil afsluiten is de volgende: introduceer, als proef, het goed zeemanschap principe in uw eigen organisatie. Leg bij de start goed uit wat het onderliggende doel is, ruimte bieden aan gezond verstand. Spreek bovendien een aantal randvoorwaarden af met uw collega’s. Condities die ingevuld dienen te zijn voordat je een beroep kunt doen op deze gezond verstand regel. Een nuttige randvoorwaarde is bijvoorbeeld dat je, voordat je er van afwijkt, de betreffende regel goed dient te kennen en te snappen. Dat je zowel de letter als de geest van de regel doorgrondt. Het afwijken van regels moet namelijk geen doel op zich gaan worden. Dit gezond verstand principe dient ook, net als de regels, enkel als middel te worden gezien. Succes met het toepassen van goed zeemanschap binnen uw organisatie. Ik ben benieuwd naar de ervaringen!
Petrosjan Damen - Potentieel ontsluiten over grenzen van disciplines, organisaties en sectoren. Dat is waar ik mij op richt, zowel in mijn rol als organisatieadviseur/programmamanager als in mijn rol als ondernemer. Ik ben er van overtuigd dat de sector een stuk sterker kan worden als we anders omgaan met drie soorten grenzen: 1. de grenzen die worden gesteld door wetten & regels, door deze in te zetten op een manier die aanzet tot zelf blijven nadenken, 2. de grenzen tussen financiële instellingen, door vaker samen te werken op niet-concurrentiele gebieden en 3. de grens tussen financiële waarde en maatschappelijke waarde, door in meervoudige waarde ('shared value') te denken en doen.
